Zmiany w składce zdrowotnej dla firm są tematem, który od dłuższego czasu budzi wiele emocji i wątpliwości wśród przedsiębiorców. Nowe przepisy, wprowadzane stopniowo od 2022 roku, znacząco wpłynęły na sposób naliczania tej daniny, zwłaszcza dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe dla prawidłowego planowania finansowego i uniknięcia nieprzewidzianych kosztów. W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym aspektom zmian w składce zdrowotnej, abyś mógł świadomie zarządzać swoim biznesem.
Nowy sposób naliczania składki zdrowotnej: od czego zależy?
Podstawową zmianą, która zrewolucjonizowała sposób naliczania składki zdrowotnej, jest odejście od stałej, zryczałtowanej kwoty na rzecz systemu uzależnionego od dochodu przedsiębiorcy. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach skali podatkowej lub podatku liniowego od 2022 roku odprowadzają składkę zdrowotną w wysokości 9% swojego miesięcznego dochodu. Kluczowe jest tutaj pojęcie dochodu, który jest różnicą między przychodami a kosztami uzyskania przychodu. To oznacza, że im niższy dochód, tym niższa składka zdrowotna, ale jednocześnie oznacza to również większą zmienność tej kwoty w zależności od wyników finansowych firmy.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych: specyfika naliczania
Dla przedsiębiorców, którzy wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, zasady naliczania składki zdrowotnej również uległy modyfikacji. Tutaj składka jest obliczana jako trzy progi zależne od poziomu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, ogłaszanego przez GUS. W 2024 roku progi te wyglądają następująco:
- Próg pierwszy: Przychody do 60 000 zł rocznie (do 5 000 zł miesięcznie) – składka wynosi 376,12 zł miesięcznie.
- Próg drugi: Przychody od 60 000 zł do 300 000 zł rocznie (od 5 000 zł do 25 000 zł miesięcznie) – składka wynosi 626,87 zł miesięcznie.
- Próg trzeci: Przychody powyżej 300 000 zł rocznie (powyżej 25 000 zł miesięcznie) – składka wynosi 1 128,37 zł miesięcznie.
Ważne jest, że w przypadku ryczałtu nie odlicza się już składek zdrowotnych od dochodu do celów podatku dochodowego, co stanowiło wcześniejszą preferencję.
Składka zdrowotna dla wspólników spółek i jednoosobowych działalności
Kolejnym istotnym aspektem zmian jest sposób naliczania składki zdrowotnej dla wspólników spółek (np. spółki z o.o., spółki jawnej) oraz dla jednoosobowych działalności gospodarczych. W ich przypadku składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru, która jest ustalana jako suma wynagrodzeń wszystkich pracowników otrzymywanych w danym miesiącu oraz kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (jeśli wspólnik sam sobie nie wypłaca wynagrodzenia). Istnieje również roczne ograniczenie wysokości składki zdrowotnej, które wynosi 10% dochodu, ale nie więcej niż jednokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego na dany rok, pomnożone przez 12. To ograniczenie ma na celu zapobieżenie nadmiernemu obciążeniu fiskalnemu w przypadku bardzo wysokich dochodów.
Możliwość odliczenia części składki zdrowotnej
Pomimo ogólnych zmian, ustawodawca przewidział pewne mechanizmy łagodzące. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach skali podatkowej mają możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania 11,76% kwoty zapłaconej składki zdrowotnej, ale nie więcej niż 7 747,20 zł rocznie (w 2024 roku). Z kolei dla osób na podatku liniowym istnieje możliwość zaliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodów, ale również z rocznym limitem 10 271,36 zł (w 2024 roku). W przypadku ryczałtu, odliczenie składki zdrowotnej od przychodu jest możliwe w wysokości 50% zapłaconej składki, ale nie więcej niż 8 747,20 zł (w 2024 roku).
Jakie były pierwotne założenia i dlaczego nastąpiły korekty?
Pierwotne założenia „Polskiego Ładu” miały na celu zwiększenie sprawiedliwości społecznej poprzez ujednolicenie zasad opodatkowania i składkowych dla wszystkich form działalności. Ideą było również zmniejszenie uszczuplenia wpływów do budżetu państwa, które wynikało z możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku. Jednakże, wprowadzane zmiany okazały się zbyt gwałtowne i nieprzewidziane dla wielu przedsiębiorców, prowadząc do znaczącego wzrostu ich obciążeń finansowych, szczególnie dla tych z niskimi dochodami lub ponoszących wysokie koszty działalności. To właśnie te negatywne reakcje ze strony środowiska biznesowego wymusiły kolejne korekty i wprowadzenie wspomnianych wyżej możliwości odliczeń, mających na celu złagodzenie skutków pierwotnej reformy.
Podsumowanie i kluczowe wnioski dla przedsiębiorcy
Zmiany w składce zdrowotnej dla firm to proces, który wymaga od przedsiębiorców stałego monitorowania przepisów i dostosowywania swojej strategii finansowej. Kluczowe jest świadome wybieranie formy opodatkowania, uwzględniając nie tylko wysokość podatku dochodowego, ale również sposób naliczania składki zdrowotnej. Warto również dokładnie analizować swoje przychody i koszty, aby móc przewidzieć wysokość przyszłych zobowiązań. Pamiętaj, że konsultacja z doradcą podatkowym może okazać się nieoceniona w zrozumieniu wszystkich niuansów i optymalizacji Twojej sytuacji finansowej.
